Użytkowanie narzędzi zgodnie z ich przeznaczeniem – Część 6: profile w elektronice

Grupę profili zabezpieczających wykorzystywanych w elektronice charakteryzuje nie wspólny kształt, ale ich przeznaczenie. Wykorzystuje się je w celu ograniczenia dostępu do urządzenia dla osób niepowołanych. Właśnie z tego powodu nazywane są często profilami zabezpieczającymi lub „Security”. Na dzień dzisiejszy istnieją 3 tego typu profile. Występują w elektronice użytkowej obok śrub ze standardowymi profilami: płaskim, krzyżowym PH, TORX i TORX Plus.

Pierwszym przykładem profilu typu „Security” jest profil nazwany Pentalobe lub Pentalobular, przypominający kształt pięciolistnego kwiatu. Jako pierwsza zaczęła go wykorzystywać w swoich urządzeniach firma Apple. Począwszy od roku 2009, profile te można spotkać w urządzeniach MacBook Pro, MacBook Air i iPhone.

 

Przykład zastosowania: 2 śruby Pentalobe po lewej i prawej stronie złącza Lightning w telefonie iPhone 6s.
Po lewej stronie widać skutki odkręcania innym profilem – gniazdo śruby jest uszkodzone.

Produkt ten nie jest, niestety, jednoznacznie opisany ani znormalizowany. Różni producenci używają różnych oznaczeń i symboli. Dodatkowo, oznaczenie TS jest niejasne i sprawia, że profil ten jest często mylony z TORX Plus, mimo różnicy w ilości ramion.

 

Różne oznaczenia profilu Pentalobe
Wiha Przykład oznaczeń innych dostawców    
Oznaczenie  PL  Oznaczeni  P Oznaczenie TS Wymiar Przykładowe zastosowanie
  P1 TS0 brak danych  
PL1 P2 TS1 0,8 mm iPhone 4 (późny), 4S, 5, 5C, 5S, 6, 6 Plus, 6S, 6S Plus, SE, 7, 7 Plus, 8, 8 Plus, iPhone X, Huawei P9, Huawei P10
  P3 TS2 brak danych  
PL2     0,9 mm Pasek do zegarka Apple
  P4 TS3 brak danych  
PL3     1,1 mm  
PL4 P5 TS4 1,2 mm MacBook Air i MacBook Pro z wyświetlaczem Retina
PL5 P6 TS5 1,5 mm Bateria MacBooka Pro (2009) - tylko 15 ”
PL6     1,6 mm  

 

Kolejnym charakterystycznym profilem wykorzystywanym przy sprzęcie elektrotechnicznym jest Y-Type. Ten profil, zwany również Tri-Point lub Trigram, także używany jest w celu uniemożliwienia dostępu do wnętrza sprzętu. Wykorzystywany jest na przykład do mocowania baterii w laptopach Apple lub telefonach iPhone od wersji 7. Ponadto profil Y-Type występuje w urządzeniach firmy Nintendo, telefonach komórkowych Sanyo i Kyocera oraz w aparatach cyfrowych Fuji. 

Profil Y-Type charakteryzuje się trzema skrzydłami, które spotykają się środku profilu. Skutkuje to bardzo dobrym przenoszeniem momentu obrotowego, mimo małych rozmiarów. Próba odkręcenia innym narzędziem kończy się uszkodzeniem gniazda i blokadą dostępu do baterii. Usunięcie uszkodzonego wkrętu jest bardzo kłopotliwe i czasochłonne, a w jego trakcie łatwo jest uszkodzić inne elementy urządzenia.

 

Oznaczenie Rozmiar Przykładowe zastosowanie
Y000 0,6 mm iPhone 7/7 Plus, 8/8 Plus, X, Apple Watch

Trzecim, nowym profilem do serwisowania smartfonów jest profil PH, ale z trzpieniem stabilizującym narzędzie w gnieździe wkrętu. Połączenie takie zapobiega niekontrolowanym wysunięciom narzędzia z gniazda śruby. Wykręcenie takiego wkrętu standardowym profilem bez uszkodzenia śruby jest prawie niemożliwe. Nacięcie w gnieździe jest płytsze niż normalnie i narzędzie bez pilota będzie się łatwo omykało, powodując uszkodzenie gniazda, jak również narzędzia, którym będziemy próbowali je odkręcić.

 

Nowy profil stworzony specjalnie do napraw smartfonów.

 

Należy pamiętać, że głównym celem stosowania takich niestandardowych rozwiązań profili jest zabezpieczenie newralgicznych miejsc w urządzeniach elektronicznych przed ingerencją osób nieuprawnionych. Często są to elementy bardzo wrażliwe na uszkodzenia i zniszczenie. Warto pomyśleć również o ochronie przed wyładowaniami antystatycznymi które wymagają odpowiedniego wyposażenia, miejsca pracy, jak i przeszkolonego pracownika. Dostęp do części zamiennych najczęściej jest możliwy tylko po przez autoryzowane punkty serwisowe, które łatwo mogą stwierdzić ingerencję osób niepowołanych i odmówić ochrony gwarancyjnej.